Đá mã não đỏ, thường được gọi là Trung Hoa Nam Hồng Mã Não, đã trở nên phổ biến trên thị trường đồ trang sức và đá quý trong hơn 10 năm qua. Loại mã não này thường có các dải màu đỏ, trắng hoặc xám đậm. Mã não Nam Hồng được khai thác chủ yếu ở miền nam Trung Quốc, bao gồm các tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên và một số khu vực dọc theo sông Dương Tử. Do nhu cầu cao, các trung tâm buôn bán loại mã não này đã mọc lên ở các thị trấn và thành phố gần các khu vực khai thác. Nó được nhìn thấy từ các cuộc đấu giá cao cấp cho đến các cửa hàng trang sức bán lẻ và chợ đồ cổ.

Đặc điểm của Nam Hồng Mã Não

Tên khoa học	Agate	Hệ tinh thể	Trigonal
Tên thương mại	Nam Hồng Mã Não	Phân tách	Không
Công thức hóa học	SiO2	Độ dai	good
Tên hóa học	Silicate	Màu sắc	Đỏ, đỏ hồng, đỏ tía, cam
Độ cứng Mohs	6.5 – 7	Vệt	Trắng
Tỉ khối	2,55-2,70	Ánh	Ánh thủy tinh
Chiết suất	1,535-1,539	Nguồn khai thác	Vân Nam, Cam Túc, Lương Sơn (Trung Quốc)

Thành phần khoáng chất và cấu trúc hóa học

Nam Hồng Mã Não là một loại đá kết hợp của chalcedony (ca-xe-don) và thạch anh (quartz), loại đá này là một khoáng vật thuộc nhóm silicate và có công thức hóa học là SiO₂

Cấu trúc và Hệ tinh thể

Đặc trưng vốn là một khoáng chất siêu vi tinh thể, chalcedony – hay Nam Hồng là một loại của nó – hầu như không bao giờ tạo thành các tinh thể đơn lẻ. Hệ thống tinh thể của những tinh thể siêu nhỏ đó là nó là Hệ tinh thể ba phương, hay Trigonal.

Tính chất cơ học

Độ cứng

Độ cứng của Nam Hồng Mã Não là 7. Với độ cứng này, viên đá sẽ có thể cắt thủy tinh, dây là dấu hiệu quan trọng để phân biệt với thủy tinh nhái và nhựa

Tỉ khối

Tỉ khối của nó rơi vào khoảng 2,55 – 2,70

Độ dai

Loại đá này có độ dai tốt (good), vì thế loại đá này tương đối thích hợp để chạm khắc

Vệt

Nhìn chung các loại mã não sẽ cho ra vệt trắng

Tính chất quang học

Màu sắc

Chữ Hồng trong Nam Hồng để chỉ màu đỏ, Nam Hồng Mã Não có rất nhiều màu xoay quanh sắc đỏ, một số màu theo sắc độ có thể kể đến là đỏ gấm, đỏ hồng , đỏ chu sa , đỏ xen trắng. Đôi khi viên đá không màu trong suốt hoặc màu trắng vẫn được xem là Nam Hồng.

Ánh

Đá được đánh bóng có ánh mở hoặc ánh sáp

Chiết suất

Chiết suất của loại đá này vào khoảng 1,535-1,539

Độ trong

Chủ yếu là đục, mờ đục. Gần đây thì loại trong mờ hoặc hoàn toàn trong suốt cũng được xem là Nam Hồng

Huỳnh quang

Phần lớn là trơ

Nguồn gốc của Nam Hồng Mã Não

Từ Nam trong Nam Hồng được đặt tên theo nguồn khai thác cổ xưa của loại đá này, cụ thể là tỉnh Vân Nam miền nam Trung Quốc, tỉnh Tứ Xuyên và một số khu vực dọc sông Dương Tử. Ngày nay hầu hết chúng được tìm thấy ở Bắc Kinh, Giang Tô, Phúc Kiến và những nơi khác.

Bảo Sơn, Vân Nam

Khu vực tiêu biểu nhất khai thác Nam Hồng Mã Não là núi Mã não ở thành phố Bảo Sơn của tỉnh Vân Nam. Bảo Sơn được bao quanh bởi nhiều ngọn núi, và tất cả những ngọn núi xung quanh ấy đều sản xuất loại đá đỏ quý hiếm này, trong đó nhiều nhất là thị trấn Dương Liễu và Đông Sơn.

Vì Nam Hồng Mã Não thịnh vượng nhất vào thời Càn Long của nhà Thanh, nên mỏ Bảo Sơn cũng là mỏ của hoàng gia vào thời nhà Thanh. Tuy nhiên, vật liệu quý hiếm khai thác ở khu vực này cũng đã cạn kiệt ngay từ thời nhà Thanh. Ngày nay, “mã não miền Nam” không còn xuất phát từ Vân Nam như mọi người thường nghĩ.

Lương Sơn, Tứ Xuyên

Lương Sơn, Tứ Xuyên đã trở thành cũng là khu vực khai thác Nam Hồng Mã Não chính từ nhiều năm nay. Năm địa điểm đã được phát hiện, tập trung ở huyện Mỹ Cô của Lương Sơn và đường giao nhau của nó với huyện Chiêu Giác ở độ cao từ 2.000 đến 3900 mét. Mã não đỏ ở khu vực này đã lấp đầy khoảng trồng về cả chất lượng lẫn số lượng của mỏ Bảo Sơn mà những người hâm mộ Nam Hồng Mã Não săn lùng.

Tham quan chợ Nam Hồng Mã Não lớn nhất Trung Quốc

Nằm ở Tứ Xuyên, Châu tự trị dân tộc Di Lương Sơn, là nơi đặt chợ Nam Hồng Mã Não lớn nhất ở Trung Quốc. Có diện tích gần 10.000m2, chợ bao gồm khu buôn bán đá thô, khu chế biến, khu trưng bày và kinh doanh sản phẩm. Kể từ khi mở cửa vào tháng 9 năm 2013, khu chợ đã thu hút rất nhiều khách hàng từ nhiều nơi ở Trung Quốc, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Nội Mông, Quảng Đông và Quảng Tây. Nam Hồng Mã Não được đặt tên theo nơi xuất xứ của nó, miền nam Trung Quốc. Nó được các nhà sưu tập và những người đam mê săn lùng vì màu sắc đẹp và độ khan hiếm.

: Các sản phẩm được các nhà sưu tập và những người đam mê săn lùng vì màu sắc đẹp và độ khan hiếm.

: Đá thô được bày bán ngoài trời

: Đá thô được bày bán ngoài trời

: Những viên đá chất lược cao sẽ được mài tạc thành từng miếng (góc 7g). Đá giá trị trung bình sẽ xâu thành vòng tay riêng lẽ (góc 3g). Còn đá giá trị thấp sẽ mài hạt và xỏ xâu, một xâu thường dài 32cm (góc 6g)

: Quang cảnh bên ngoài khu chợ

: Người đàn ông này đang xem xét một xâu Nam Hồng

Lịch sử của Nam Hồng Mã Não

Lịch sử của Nam Hồng Mã Não bắt nguồn từ văn hóa phật giáo Tây Tạng. Vào thời nhà Thanh, Phật giáo Tây Tạng nổi lên, người Tây Tạng thích đeo đồ trang sức màu đỏ, ban đầu đồ trang sức màu đỏ được lựa chọn là san hô đỏ, nhưng giá cao và sự khan hiếm của san hô đỏ khiến nhiều người Tây Tạng không thể sở hữu được, nên Nam Hồng Mã Não đã trở thành sản phẩm thay thế và dần trở nên phổ biến.

Một trong những người có công lớn mang Nam Hồng Mã Não đến với đại chúng là Hoàng Đế Ung Chính, đặc biệt là do bản thân Ung Chính đã đắm chìm trong văn hóa Tây Tạng trong một thời gian dài nên việc Nam Hồng gia nhập vào bộ sưu tập các sản vật quý của triều đình nhà Thanh là điều đương nhiên.

Vào năm Ung Chính thứ nhất (1723 ), Nam Hồng bước vào triều đình nhà Thanh và được mô tả là “Mã não đỏ và trắng”. Loại đá đỏ này nhanh chóng chiếm cảm tình của Hoàng Đế và giới quý tộc. Rất nhiều tác phẩm trong cung điện được làm từ Nam Hồng ở giai đoạn này.

Triều đại nhà Thanh có thể nói là thời kỳ đỉnh cao của sự phát triển của Nam Hồng Mã Não. Tuy nhiên nhu cầu lớn nhưng nguồn cung hạn hẹp đã làm cạn kiệt nguồn tải nguyên quý giá này chỉ trong một thời gian ngắn. Nam Hồng Mã Nạo lại trôi vào quên lãng.

Đánh giá chất lượng và giá trị của Nam Hồng Mã Não

Mã não (agate) là một loại đá thú vị với vẻ ngoài nghệ thuật, nổi bật và thu hút ánh nhìn. Vì thế màu sắc của Nam Hồng là thứ giá trị nhất khi nói đến loại đá này, một màu đỏ thuần khiết, đồng nhất.

Tuy nhiên, để một viên đá thô phát huy hết vẻ đẹp của nó, cần tính sáng tạo và bàn tay điêu luyện của một nghệ nhân. Như thế yếu tố nghệ thuật cũng có giá trị gần như tương đương với màu sắc tự nhiên của nó.

Yếu tố thứ ba là chất lượng kết cấu, những vật liệu có kết cấu bền chắc, ít xốp, ít nứt vỡ, ít tỳ vết luôn làm tăng giá trị chung của sản phẩm.

Một yếu tố phụ, mới, mang tính thời thượng là độ trong, giành cho những sản phẩm có độ trong cao, như “băng liệu”, độ trong suốt cao tương phản với màu đỏ bên trong là yếu tố quyết định giá trị của băng liệu

Đánh giá màu sắc của Nam Hồng Mã Não

Vật liệu Nam Hồng chất lượng hàng đầu sẽ có màu đỏ đồng nhất, hoặc bán trong suốt — một màu đã được yêu thích ở Trung Quốc trong hàng nghìn năm. Nghiên cứu chỉ ra rằng sắt là nguyên tố vi lượng chịu trách nhiệm cho màu đỏ của loại đá này. Do màu sắc và hoa văn độc đáo của Nam Hồng Mã Não, những người thợ điêu khắc lành nghề đã xem nó như một vật liệu tuyệt vời để làm việc.

Gấm hồng

Đỏ như gấm. Trong số các màu đỏ của Nam Hồng Mã Não, gấm hồng là quý nhất. Loại tốt nhất có màu đỏ sáng như gấm, sáp, mỏng, mịn và đều. Gấm Hồng mã não có giá rất cao và thường là chủ đề của những cuộc đấu giá, vì thế trên thị trường cũng có loại được nhuộm màu để nhái màu sắc quý hiếm này.

Mai côi hồng

Đỏ như hoa hồng. Màu sắc là màu đỏ tím, đỏ đậm, đỏ như máu, như hoa hồng nở. Để đạt được tiêu chuẩn này, màu sắc phải đậm và đều. Sản phẩm có màu này hiếm gặp. Là một màu rất được săn lùng, màu này có thể có giá trị tương đương hoặc thậm chí cao hơn gấm hồng.

Chu sa hồng

Đỏ như cát chu sa (cinnabar). Thực tế là những đốm đỏ li ti bên trong viên đá trong suốt hoặc trong mờ.

Hồng bạch liệu

Vừa có màu trắng xem lẫn vào màu hồng. Để viên đá có vẻ đẹp lớn nhất và giá trị cao nhất, cần có tay nghề điêu luyện của người nghệ nhân để tạo nên sự tương phản nổi bật giữa hai màu này. Một phân màu đối lập của hồng bạch liệu là thuần bạch liệu, loại này thì màu trắng là chủ đạo. Trong cả hai trường hợp, nếu hai màu càng tương phản, thì giá trị của sản phẩm càng cao.

Cảo hồng liệu

Loại mã não có vân trắng. Được mô tả như cái tên của nó, “cảo” trong Hán-Việt là dải lụa trắng, cảo hồng mã não có những dải trắng đan xem với nhửng dải đỏ tạo thành một bức tranh hài hòa và đặc sắc

Anh đào hồng

Đỏ như quả anh đào. Thực tế là một màu đỏ cam, màu đều, hơi trong rất nhẹ. Chất lượng phụ thuộc vào độ trong, độ trong hơi nhẹ thường có giá cao, còn trong nhiều thì giá thấp.

Hắc hồng liệu

Vừa có màu đen vừa có màu đỏ. Loại này cũng phụ thuộc vào tay nghề điêu luyện của người thợ để tạo ra những bức tranh tương phản nổi bật giữa hai màu.

Băng liệu

Loại mã não trong suốt. Chỉ mới trở nên thời thượng vàoo khoảng thời gian gần đây, “chất băng” trong đá cùng với “hoa đỏ” lơ lửng làm say mê những người yêu thích Nam Hồng Mã Não trẻ tuổi. Sản phẩm có độ tương phản cao giữa trong và đục thường có giá rất cao

Đánh giá giá trị nghệ thuật của các tác phẩm điêu khắc từ Nam Hồng Mã Não

Giá trị của vẻ đẹp nằm trong mắt của người yêu mến nó. Ở đây tác giả bài viết này nhấn mạnh, vẻ đẹp luôn luôn mang yếu tố chủ quan, một tác phẩm nghệ thuật có thể đẹp đối với người này, những xấu đối với người khác. Các tác phẩm chạm khắc từ Nam Hồng Mã Não cũng vậy, một một tác phẩm là duy nhất, và chỉ duy nhất trên thế giới này. Nếu vô tình bạn bắt gặp một bứa điêu khắc làm từ Nam Hồng mà ngay lập tức bị nó lôi cuốn, đó chính là nghệ thuật làm nên giá trị.

Cách phân bổ bố cục theo màu sắc

Mỗi một viên đá đều đặc biệt, ngoại trừ những nguyên liệu thượng hạng, phần lớn nguyên liệu Nam Hồng màu sắc không hoàn toàn đều. Một người nghệ nhân lành nghề sẽ biết cách làm nổi bật lên những điểm đẹp và che đi những phần khuyết của viên đá thô. Hoặc tạo nên sự hài hòa hoặc tương phản giữa hai màu trong cùng một tác phẩm, ví dụ như trên những viên đá hai màu như bạch hồng liệu, hắc hồng liệu hoặc băng liệu.

Đánh giá chất lượng kết cấu của đá Nam Hồng Mã Não

Chất lượng kết cấu của viên đá không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp, mà còn là dấu hiệu của độ bền. Một viên đá có kết cấu chắc chắn, liền mạch, cứng cáp thì sẽ bền và chịu va đập hơn một viên đá nứt nẻ, sần sùi. Vì vậy khi lựa đá ngoài việc chú ý đến vẻ ngoài, người mua cần nhìn sâu vào trong viên đá để kiểm tra những vết nứt tiềm tàng, hay những tỳ vết xấu ảnh hưởng đến vẻ đẹp sau khi mài cắt.

Kết luận

Nam Hồng Mã Não có lịch sử lâu đời. Người ta đã phát hiện về đồ trang trí bằng loại đá đỏ tuyệt đẹp này trong các ngôi mộ khai quật của quý tộc thời Chiến quốc. Qua những bộ sưu tập của các thời kì trong lịch sử có thể thấy nó được các triều đại xưa và nay vô cùng coi trọng, đây cũng là một chất liệu vừa quý hiếm mà còn đẹp tinh tế.

Nam Hồng Mã Não từ thời xưa được khai thác ở niền nam Trung Quốc. Tuy nhiên, do khai thác quá mức, nguồn này đã cạn kiệt từ cuối thời nhà Thanh. Mãi sau này nhu cầu về loại đá đỏ quý hiếm quay trở lại, thì nguồn mới là Lương Sơn, Tứ Xuyên

Giá trị của Nam Hồng to lớ nhất nằm ở màu sắc của nó. Tuy nhiên để đạt được vẻ thẩm mĩ cao cần trình độ tay nghề thượng thừa của người nghệ nhân điêu khắc. Ngoài re kết cấu chung của viên đá thô cũng ảnh hưởng lớn đến giá trị thành phẩm.