Việc phân loại và đánh giá đá quý có thể bắt đầu ngay cả trước khi chúng được mang lên khỏi mặt đất. Trong một số mỏ đá quý, có một số khu vực nhất định có thể được xác định là mang lại đá quý chất lượng cao hơn hoặc tốt hơn, và do đó được khai thác trước. Nhưng cũng chỉ có một tỷ lệ nhỏ những gì được khai thác được, và sau khi trải qua quá trình sang lọc, thực sự biểu lộ chất lượng của của một viên đá quý. Những viên ngọc thô này thấy sau đó được đánh giá cẩn thận về màu sắc, độ trong và kích thước. Thậm chí phần lớn những viên đá được chọn này có không thể mài cắt thành phẩm nếu nó quá nhỏ, có hình dạng kỳ lạ hoặc vì một lý do nào đó không phù hợp với nhu cầu của thị trường hiện tại. Việc mài cắt là tốn kém và tốn thời gian, vì vậy việc phân loại tỉ mỉ ở giai đoạn đầu là điều cần thiết. Để chắc chắn, người thợ cắt sẽ đưa ra quyết định cuối cùng, nhưng đánh giá và phân loại trước khi mang viên đá đến xưởng cắt lúc nào cũng tốt hơn.
Mẫu vật được hiển thị ở đây là của zoisite thông thường, và là điển hình của hầu như tất cả các zoisite. Nó mờ đục, và ngay cả khi kết tinh tốt, nó cũng không có chất lượng đá quý. Cho đến khi phát hiện ra tanzanite, biến thể có chất lượng đá quý của zoisite , chỉ có một lượng nhỏ zoisite chất lượng đá quý được biết đến.
Tinh thể zoisite Loại zoisite thô này không có chất lượng đá quý và có giá trị như một mẫu khoáng sản.
Bởi vì tanzanite là một loại đá tương đối hiếm, ngay cả đá thô chất lượng trung bình cũng đủ giá trị để mài cắt thành phẩm. Ở các loại đá phổ thông, chẳng hạn như thạch anh tím, một loại đá thô chất lượng trung bình hiếm khi được mài nhẵn vì chi phí cắt nó sẽ vượt quá giá trị cuối cùng của đá quý thành phẩm.
Tanzanite nhạt Tinh thể thô này có chất lượng đá quý, nhưng có một số tỳ vết nhỏ.
Tanzanite thành phẩm Việc cắt giác viên đá có thể được sử dụng để che giấu những khiếm khuyết bên trong trong một đá quý có chất lượng trung bình, như đã thấy trong ví dụ này.
Chỉ có một phần tương đối nhỏ của ngay cả những viên đá quý thô đã qua chọn lọc kĩ càng có chất lượng vượt trội. Trong ví dụ tanzanite này, cả đá thô và đá thành phẩm đều có chất lượng cao hơn rõ rệt so với loại chất lượng trung bình (ở trên).
Tanzanite chất lượng vượt trội Ngay cả khi thô, chất lượng của viên tanzanite này có thể được nhìn thấy trong màu sắc sâu thẫm và độ tinh khiết của nó
Tuyệt tác đá quý tanzanite Viên đá quý có chất lượng tốt nhất là sự kết hợp giữa vật liệu cao cấp với tay nghề thượng thừa.
Đá quý ở loại I thường có tiêu chuẩn là tinh khiết nếu nhìn bằng mắt thường, tức là không có tỳ vết lớn. Đá quý trong loại này thường có độ tinh khiết cao đến mức chúng sẽ không có các tỳ vết thậm chí nhỏ. Đối với những người thợ mài, nhà sưu tập và thợ kim hoàn, những viên đá này là sự ham muốn.
Đá quý thuộc loại II thường xuất hiện một số tỳ vết có thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng không làm mất đi vẻ đẹp tổng thể của nó. Nhiều viên đá như vậy với các tỳ vết có thể nhìn thấy được mài cắt để sử dụng trong trang sức.
Việc phân loại Loại III chủ yếu được áp dụng cho các loại đá quý có những tỳ vết rõ ràng hoặc các khiếm khuyết khác. Tuy nhiên, ngay cả những viên đá có những tỳ vết nổi bật cũng thường xuyên được cắt để sử dụng trong đồ trang sức và được coi là vẻ đẹp tự nhiên của nó.
Loại đá quý nhất trong các loại đá quý
Nhìn chung, kim cương màu tự nhiên có giá rất cao. Tuy nhiên, những viên kim cương không màu, vì chúng có giá trị thường cao hơn hầu hết các loại đá màu, được xếp loại bởi một hệ thống phức tạp hơn. Một thay đổi nhỏ về thứ bậc có thể dẫn đến một sự khác biệt lớn về giá trị.
Để tránh sự thay đổi giá trị lớn sẽ xảy ra nếu chỉ có một vài cấp bậc phân loại, có rất nhiều cấp độ được phân ra bên trong mỗi nhân tố đánh giá giá trị “bốn C” ,do đó giữ cho các thay đổi về giá trị tương đối nhỏ. Các cấp độ được mô tả dưới đây là của Viện Đá quý Hoa Kỳ (GIA).
Thang độ tinh khiết Thang đo độ tinh khiết phân ra từ hoàn hảo trực quan cho đến những tỳ vết có thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Thang màu Màu sắc phổ biến nhất đối với kim cương “trắng” là màu vàng. Thang đo này phân loại màu theo mức độ hiện diện của màu vàng bên trong viên đá, bắt đầu từ tại “D” là hoàn toàn không màu, cho đến chuyển sang “Z” cho màu vàng nhạt (cũng thể là màu nâu hoặc xám).